Καλλιτεχνιστής

Σπίτια σαν μισοχτισμένα, χωρίς κάγκελα και βαφή. Μαγκάλια αυτοσχέδια και τρύπες καλυμμένες με κόντρα πλακέ. Δρόμοι γεμάτοι μπαλώματα ή λακούβες και πνιγμένοι στα νερά της βροχής. Χαλάσματα, ανοίγματα γεμάτα χαλίκια αντί για φυτά. Δεν είναι βομβαρδισμένη πόλη, είναι οι γειτονιές των Ρομά στο Ζεφύρι και το Μενίδι. Είναι οι γειτονιές που τραβήχτηκε το ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη, «Μικρές Ιστορίες Ρομά». Είναι αλήθειες πονεμένες, σοβαρές, αστείες, φτωχές. Αλλά χωρίς περιστροφές, χωρίς να κρύβουν ούτε τα καλά, ούτε τα άσχημα. Κυρίως επειδή αυτό ρωτήθηκαν οι Ρομά που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ, κι αυτό απάντησαν. Είναι ένα ταξίδι δύσκολο στις καθημερινές ζωές και στο παρελθόν ορισμένων ανθρώπων Ρομά, που αντιμετωπίζουν τη φτώχεια και την απομόνωση από το ρατσισμό και το σύστημα που τον εκτρέφει και το κράτος του, που τους εξωθεί στο έγκλημα. Όλοι τους έχουν κάνει πολλές δουλειές, από το να χορεύουν μαϊμούδια κι αρκούδες στα πανηγύρια, ως τις λαμαρίνες και τις αντίκες. Το κράτος τους ελέ

Ο καπιταλισμός αποκτηνώνει, αποξενώνει, αλλοτριώνει. Μια αλήθεια που είχαν καταλάβει οι λογοτέχνες ήδη από το 19ο αιώνα και ως τις αρχές του 20ού. Η βιομηχανοποίηση και η αστικοποίηση δημιούργησαν νέα δεδομένα, καινούριες υλικές συνθήκες, ένα καμίνι που παρήγαγε τις νέες υλικές συνθήκες όπου ατσαλώνονταν οι ποιητές, οι συγγραφείς και τα δημιουργήματά τους. Ο Φραντς Κάφκα εκεί έγραψε τα έργα του για το αδιέξοδο των γραφειοκρατικών μηχανισμών. Οι ρομαντικοί τότε στράφηκαν προς άλλα κειμενικά είδη, σαν το γοτθικό μυθιστόρημα, ή και «δυσφορούσαν» μέσα στις παλιές τους φόρμες. Ο Τόλκιν – αν και των μέσων του 20ού – σε αυτή τη βάση αντιπαραβάλλει τις δυνάμεις του κακού (με στοιχείο τη βιομηχανοποίηση) έναντι αυτών του καλού (με στοιχείο τη βουκολικότητα). Για τον Μπωντλαίρ η μετάβαση από τα Άνθη του Κακού στα Μικρά ποιήματα σε πεζό γίνεται αυτήν ακριβώς την περίοδο. Και Μωπασάν, Γκόγκολ κ.ά. τότε γράφουν για τους τρελούς τους. Με άλλα λόγια όλοι αντιδρούσαν με έναν τρόπο στη νέα αυτή πραγματ