Οι 9 τέχνες για το Πολυτεχνείο

Ξανά φέτος θα γιορτάσουμε το Πολυτεχνείο, οργανώνοντας τις διαδηλώσεις μας. Ξανά φέτος μέσα σε κλίμα απαγόρευσης, τρομοκρατίας και πανδημικού θανάτου θα γράψουμε πως το Πολυτεχνείο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Όχι γιατί είμαστε γραφικοί κι επαναλαμβανόμενοι, αλλά επειδή όσο βαθαίνει η εξάρτηση της χώρας, όσο φτωχαίνει ο λαός μας, όσο το γκλοπ και η αστική προπαγάνδα  σπάνε κεφάλια, όνειρα και συνειδήσεις, τόσο το σύνθημα “Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία” πρέπει να γιγαντώνει στα μυαλά, τα πανό και τα στόματα των αγωνιζόμενων. Γι' αυτό ας παραθέσουμε ορισμένα σημαντικά ή και λιγότερο γνωστά καλλιτεχνικά στιγμιότυπα με φόντο τη χούντα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Ζωγραφική: Ας θυμηθούμε ένα λιτό χαρακτικό της Βάσως Κατράκη -η οποία πήρε ενεργά μέρος και στους αγώνες του ελληνικού λαού και διώχθηκε- με τίτλο “Μνήμη Πολυτεχνείου”. Στο χαρακτικό απεικονίζεται μια φιγούρα με πίσω της τον ήλιο, θυμίζοντάς μας πως “για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή”.

Λογοτεχνία: Και ποιοι δεν έγραψαν για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία συγκίνησε και ετερόκλητους ποιητικά δημιουργούς· ο Ρίτσος, ο Σινόπουλος, ο Αναγνωστάκης, ο Σινόπουλος, η Θεοτοκά... Εδώ θα παραθέσουμε ένα ποίημα του Ρίτσου, τιμώντας και τη μνήμη του, που πέθανε σαν τέτοιες μέρες:

Το αγόρι και η πόρτα

Εκεί που έπεσε

είναι μια κόκκινη λίμνη,

ένα κόκκινο δέντρο,

ένα κόκκινο πουλί.

Σηκώθηκε όρθια

η πεσμένη καγκελόπορτα-

χιλιάδες άλογα. Λαός καβαλίκεψε.

Κομνηνέ! - φωνάξαμε.

Γύρισε και μας κοίταξε

δε φορούσε επίδεσμο

ούτε στεφάνι.

Άσπρα άλογα, κόκκινα άλογα

και μαύρα, πιο μαύρα-

καλπασμός, - η ιστορία

Να προφτάσουμε.

Κινηματογράφος: Λίγο ντοκιμαντέρ, λίγο ταινία, μα καθόλου μυθοπλασία το Εδώ Πολυτεχνείο του Δημήτρη Μακρή για πολλά χρόνια ήταν η μόνη ταινία πάνω στα γεγονότα των ημερών της εξέγερσης. Κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά την εξέγερση, το 1974. Μπορεί κανείς να την παρακολουθήσει στο YouTube. Για τα γεγονότα έχουν κυκλοφορήσει ταινίες-ντοκιμαντέρ και στην Ιταλία και την Ολλανδία, και μάλιστα τα χρόνια εκείνα.

https://www.youtube.com/watch?v=kMKiDl8RV2o

Μουσική: Το Προσκύνημα, τραγούδι από τη θεατρική παράσταση Το μεγάλο μας τσίρκο που παρουσιάστηκε μέσα στη χούντα λογοκριμένη, προστέθηκε αργότερα, όταν η παράσταση ανέβηκε πάλι το 1974, για να τιμήσει τους νεκρούς του Πολυτεχνείου.

https://www.youtube.com/watch?v=Ni4xNs-NCLc

Φωτογραφία: Ανεξαρτήτως αν από καλλιτεχνικής άποψης είναι η σπουδαιότερη, τιμώντας βέβαια και αυτή την πλευρά της σημασίας της, οφείλουμε να κρατήσουμε τη γνωστή φωτογραφία από την πύλη του Πολυτεχνείου με τους εξεγερμένους πάνω της, όπου στους δύο πυλώνες αναγράφονται “Έξω αι ΗΠΑ” και “Έξω το ΝΑΤΟ”, θυμίζοντας σε μερικούς ξεχασιάρηδες τα πραγματικά προτάγματα της περιόδου.

Γλυπτική: Το 1979 τοποθετήθηκε στο Μετσόβειο το γλυπτό του Μέμου Μακρή με την κεφαλή του ιστορικού Νίκου Σβορώνου, που στη ροή των χρόνων συμβόλιζε και τους αγώνες ενάντια στη δικτατορία και την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Κόμιξ: Το 2017, ο δημιουργός κόμιξ Πάνος Ζάχαρης άφησε το δικό του στίγμα σχετικά με το χαφιεδισμό την περίοδο της χούντας και τις μέρες του ξεσηκωμού, στα πλαίσια της σειράς του The Working Dead. Μπορείτε να δείτε το κόμικ εδώ: https://www.socomic.gr/2017/11/the-working-dead-politexnio/

Θέατρο:  Αν και γράφτηκε πριν το Πολυτεχνείο, παρουσιάστηκε όμως εντός της χούντας, είναι ένα από τα σπουδαιότερα θεατρικά έργα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, δημιουργία του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Κωμωδία, αλληγορία, σάτιρα, δράμα, το Μεγάλος μας τσίρκο περιγράφει με ανεπανάληπτο τρόπο σημαντικά γεγονότα των νεώτερων χρόνων. Λογοκρίθηκε, όμως παρουσιάστηκε ξανά το 1974 με τα απαγορευμένα μέρη του, προς μνήμην των νεκρών του Πολυτεχνείου.

Αρχιτεκτονική: Χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα σε αυτή την κατηγορία, ας αστειευτούμε λίγο, θυμί
ζοντας την “αρχιτεκτονική” παρέμβαση της χούντας να “αφαιρέσει” την πύλη του Πολυτεχνείου, για να καταστείλει την εξέγερση. Οι νεκροί υπήρξαν και ήταν πολλοί. Δε θα περάσει ο φασισμός.