Σειρά Αγίου Παϊσίου: η τέχνη της αστικής τάξης, είναι αυτή που της είναι χρήσιμη

 

“Άγιος Παΐσιος: από τα Φάρασα στον Ουρανό” ονομάζεται η νέα σειρά του Mega για τη ζωή του Αγίου Παϊσίου. Μία ακόμα παραγωγή με επίκεντρο άγιους του χριστιανισμού που δείχνει πως όχι μόνο η αστική τέχνη δεν έχει τίποτα καινούριο να δώσει, αλλά μάλιστα προωθεί τη λατρεία προς ένα από τα σκοτεινότερα όπλα του συστήματος: τη θρησκεία. Μπορεί να βγήκε μόλις ένα επεισόδιο, όμως αυτό ήταν αρκετό για να δείξει πού θα κατευθυνθεί η σειρά κατά πάσα πιθανότητα. Συν τοις άλλοις οι συμβολισμοί, τα θέματα και το περιεχόμενο δεν προμηνύουν και τίποτα καλό, πέραν της καθαυτό παραγωγής.

Τουρκοφαγία, εκμετάλλευση του πόνου της προσφυγιάς, σεξισμός είναι με λίγα λόγια τα πιο άμεσα που θα παρατηρήσει κανείς από το πρώτο κιόλας επεισόδιο. Με άλλα λόγια, οι αρχές της θρησκείας. Καθώς η σειρά ξεκινάει με τη γέννηση του Αρσένιου (σε εμάς γνωστού ως Παΐσιου) το 1924, το φόντο των εξελίξεων είναι η προσφυγιά των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Όμως βέβαια, τόσα φωτίζει ο θεός του χριστιανισμού, αλλά δε διαλεύκανε βέβαια το ποιος διώχνει ποιον στην τελική. Γιατί όταν σύσσωμο το σύστημα αναπαράγει πως ο εχθρός είναι ο Τούρκος γενικά και όχι οι Έλληνες και Τούρκοι αστοί, τότε και η τέχνη του θα είναι αυτή που του ταιριάζει. Η εκκλησία και η παραγωγή θα συμφωνήσουν, πως ο τουρκικός λαός φταίει, κι ας είναι πάμφτωχος και πνιγμένος στην ακρίβεια τώρα, κι ας ίσχυε κάτι αντίστοιχο και τη δεκαετία του 1920. Με αυτό τον τρόπο γίνεται και η εκμετάλλευση του πόνου της προσφυγιάς, με έντονα συναισθηματικά φορτισμένες σκηνές, και χαραγμένους τους καημούς των κατατρεγμένων. Αλλά υπερθεματίζοντας στον αλυτρωτισμό, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα της ρίζας του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία. Και μάλιστα με σκηνές καλοπροσεγμένες, όπως αυτή της εξόδου προς την Ελλάδα, που θυμίζει την Έξοδο, αξιοποιώντας πιθανά το συμβολισμό του “εκλεκτού λαού”. Και βέβαια και η θέση της γυναίκας δεν είναι διαφορετική. Θα πει κανείς “άλλες εποχές”. Σύμφωνοι, αλλά υπήρχε και τότε η άλλη άποψη, επομένως είναι επιλογή η ανάδειξη της “δε γυναικός που φοβήται τον άνδρα”. Κι ας βάζουν μετά όσες παρενθέσεις, επεξηγήσεις και υποσημειώσεις επιθυμούν.

Όμως που χρησιμεύουν όλα αυτά; Η γυναίκα βάλλεται από παντού, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί δίνουν νέα στοιχεία στην ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, ο λαός μας ψάχνει διέξοδο από τα δεινά της ακρίβειας, της ένδειας και της πανδημίας, επομένως το σύστημα χρειάζεται να εγκολπώσει όσους μπορεί. Ακόμα και μέσα στη σειρά, ο κατ' ουσίαν πνευματικός και πρακτικός καθοδηγητής είναι ο παπάς της κοινότητας, συμβολισμός της καθοδήγησης του λαού προς το θεό. Η εκκλησία χρησιμεύει σαν σειρήνα, που θα παρηγορήσει το λαό για να τον παρασύρει στις καταστροφικές συνέπειες της πίστης: στο μίσος, τη ματαιότητα και τελικά στο να μην αντιπαρατεθεί με το σύστημα που γεννάει όλα τα παραπάνω. Επομένως η φιγούρα του Παϊσίου, που και ρατσιστής και εθνικιστής ήταν, αποτελεί εκμεταλλεύσιμο προϊόν για πάσα χρήση από το στρατό, την ακροδεξιά, την επίσημη δεξιά και γενικά όποιον θέλει να του προσάψει αληθινά ή ψεύτικα λόγια για να προάγει τα “αγαθά” της θρησκείας. Το αποτέλεσμα είναι να θέλουν να μισείς τον Τούρκο εργάτη, γιατί αν τον μισείς το ίδιο με τον Τούρκο αστό, είσαι ευθυγραμμισμένος με την αστική τάξη για κάθε πόλεμο, ακόμα και αν τελικά ο εχθρός μας πουν ότι δεν είναι στην Τουρκία, αλλά στη Ρωσία. Η εκκλησία ως σύμφυτη του συστήματος μαζί με όλα αυτά προσπαθεί να εξωτερικεύσει και την άποψή της για τη γυναίκα, κι ας μην της βγαίνει, βλέποντας ότι πολλές εργαζόμενες και λαϊκές γυναίκες, αλλά πλάι τους και οι άνδρες του λαού αντιλαμβάνονται πόσο στο στόχαστρο έχουν μπει οι πρώτες.

Όλα αυτά ένα μόνο επεισόδιο; Όχι, αλλά δεν είναι και μόνο του. Το ότι αποφασίζει ένα βασικό αστικό κανάλι να παράξει τέτοια σειρά, σε συνδυασμό με τις φωνές της εκκλησίας που ηχούν παντού, και έχοντας κατά νου και τον “Άνρωπο του Θεού”, ταινία που προβλήθηκε πολύ, όπως και οι απόψεις του πρωταγωνιστή τους, Άρη Σερβετάλη, που βρίθουν ψεκασμού και θρησκευτικού σκοταδιού. Γιατί αν ένα ολόκληρο σύστημα έχει βαλθεί να εκμεταλλευτεί, να παραπλανήσει, να ενσωματώσει δυσαρέσκειες, θα το κάνει και με την τέχνη (και ειδικά με την τέχνη), στηριζόμενο τόσο στους καλλιτέχνες του, όσο και στην εκκλησία.