Ρεφάτ Αλαρίρ: ένας ακόμη Παλαιστίνιος ποιητής στο κατώφλι της αιωνιότητας

Δεν βρίσκει εύκολα κανείς μέρη στη γη με τέτοιο πλήθος αγωνιστών καλλιτεχνών, με τόση πληθωρικότητα τέχνης της αντίστασης και του αγώνα, όπως τα ελάχιστα τετραγωνικά χιλιόμετρα της Παλαιστίνης (όσης τέλος πάντων δεν είναι ανοιχτά κατεχόμενη). Η ζωή των Παλαιστινίων ξεκινάει με διακοπές παροχής βασικών ειδών ανάγκης (ρεύμα, τρόφιμα) και τελειώνει με βομβαρδισμούς. Τα αποτελέσματα της κατοχής. Στο ενδιάμεσο ζουν και αντιστέκονται ενάντια στην κατοχή. Αυτή η ζωή επιβάλλεται ήδη από την παιδική ηλικία. Όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν τη λέξη «βομβαρδισμός» για να περιγράψουν οποιονδήποτε θάνατο, τότε συμβαίνει αυτό που η Ράνα Σουμπάιρ περιγράφει στο βιβλίο της, Στη Γάζα τολμώ να ονειρεύομαι: «Είναι αρκετά ξεκάθαρο πως το λεξιλόγιό τους περιλαμβάνει ορολογία που τα παιδιά στον υπόλοιπο κόσμο ποτέ δεν θα μάθουν κατά τη διάρκεια των παιδικών τους χρόνων.» Είναι σε αυτή τη χώρα, που οι σιωνιστές δεν αφήνουν να είναι καν χώρα, που ζουν και πεθαίνουν συγγραφείς όπως ο Γασάν Καναφάνι, η Ράνα Σουμπάιρ, ο Μαχμούντ Νταρουίς, ο Ταουφίκ Ζαγιάντ, η Αντάνια Σίμπλι, ο Σαμίχ αλ-Κάσεμ και πρόσφατα δολοφονημένος από βόμβα Ρεφάτ Αλαρίρ. Όλοι τους απλά καθημερινοί και άρα εξόχως πολιτικοί, ακόμα και ανεπιτήδευτα.

Ίσως, όπως μας μεταφέρει ο Βιτζέι Πράσαντ «Η τέχνη από μόνη της δεν αλλάζει τον κόσμο, αλλά χωρίς να ζωντανέψουμε τη φαντασία μέσω της τέχνης, θα παραιτηθούμε από το παρόν. Οι ριζοσπάστες καλλιτέχνες υπαινίσσονται την πραγματικότητα, προσπαθώντας να αφυπνίσουν τη συνείδηση των ανθρώπων που διαφορετικά ίσως να μην είχαν εξετάσει αυτή ή εκείνη την πτυχή της σχέσης τους με τους άλλους. Ο ρόλος της τέχνης είναι να εστιάζει την προσοχή των ανθρώπων και να ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους να αγωνιστούν ενάντια στη δυστυχία που επιβάλλεται στην παγκόσμια πλειοψηφία.» Ωστόσο, ο κόσμος των αστών γνωρίζει πολύ καλά αυτή την αλήθεια και γι’ αυτό το Ισραήλ κάνει ό,τι μπορεί για να καταπνίξει τη λαϊκή παλαιστινιακή οργή και την ίδια την παλαιστινιακή ύπαρξη. Γι’ αυτό και βομβαρδίζει συστηματικά σχολεία, βιβλιοθήκες πολιτιστικά κέντρα. Γι’ αυτό και δολοφονεί τους αγωνιζόμενους καλλιτέχνες.

Έτσι συνέβη και με τον Ρεφάτ Αλαρίρ. Θα υπέθετε κανείς ότι είναι «παράπλευρη απώλεια» των γενικευμένων βομβαρδισμών. Κι όμως, ώρες πριν σκοτωθεί, έλαβε απειλητικό για τη ζωή του τηλεφώνημα. Δυστυχώς οι απειλές πραγματοποιήθηκαν.

Δεν ήταν μόνο τα ποιήματα του Αλαρίρ. Δεν ήταν μόνο η πολιτιστική και ακαδημαϊκή του δράση που συνέβαλε στην αναγέννηση και επικοινωνία του παλαιστινιακού πολιτισμού με το εξωτερικό – και άρα τη διάσωσή του. Οι δικές του λέξεις, την ώρα της ανελέητης σφαγής των σιωνιστών, φανερώνουν όχι μόνο τα κίνητρα των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής, αλλά και την ψυχοσύνθεση της αντίστασης ενός ολόκληρου λαού· από τα παιδιά που πετάνε πέτρες στα τανκς, ως τους ποιητές: «Πιθανώς το πιο ισχυρό πράγμα που έχω στο σπίτι είναι ένας μαρκαδόρος Expo. Αλλά αν οι Ισραηλινοί εισβάλουν, αν μας ορμήσουν, αν μας επιτεθούν ανοιχτά από πόρτα σε πόρτα για να μας σφαγιάσουν, θα χρησιμοποιήσω αυτόν τον μαρκαδόρο για να τον πετάξω στους Ισραηλινούς στρατιώτες, ακόμα κι αν αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσα να κάνω. Και αυτό είναι το συναίσθημα όλων. Είμαστε αβοήθητοι. Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε.»

Το ποίημά του Αν πρέπει να πεθάνω που δημοσίευσε στα αγγλικά στο Χ ένα μήνα πριν πεθάνει, μεταφράστηκε σχεδόν αμέσως σε δεκάδες γλώσσες, ανάμεσά τους και στα ελληνικά. Η επιλογή του να γράψει στα αγγλικά είναι για τον ίδιο λόγο που δημοσίευσε ως επιμελητής μια συλλογή από διηγήματα νέων Παλαιστίνιων, με τίτλο Gaza Writes Back. Η φωνή της Παλαιστίνης πρέπει να φτάσει σε όλο τον κόσμο. Το δίκιο του εθνικοαπελευθερωτικού τους αγώνα θα ξεπεράσει το γλωσσικό φράγμα και θα αγγίξει όλη την ανθρωπότητα που αντιλαμβάνεται την ανάγκη να σταθεί στο πλάι τους.

Σαν συμμορία οι σιωνιστές δολοφονούν τη σάρκα των συγγραφέων. Ωστόσο αυτή η θυσία του Αλαρίρ τον έκανε γνωστό σε όλη τη γη. Δεν υπάρχει καλύτερος επίλογος από τους τρεις πρώτους και τους τρεις τελευταίους στίχους του ποιήματος αυτού:

Αν πρέπει να πεθάνω,

εσύ πρέπει να ζήσεις

να πεις την ιστορία μου

[…]

Αν πρέπει να πεθάνω

ας είναι μήνυμα ελπίδας

ας γίνει μια ιστορία