Οι εννέα τέχνες για τον άνθρωπο με το γαρύφαλλο
Πράγματι, καθεμία (σχεδόν) από τις εννέα τέχνες έχει και ένα λόγο να δώσει για τον Μπελογιάννη.
Ζωγραφική: ο Πάμπλο Πικάσσο ήταν από τους διεθνείς υποστηρικτές της υπόθεσης αθώωσης του Μπελογιάννη από το στρατιωτικό δικαστήριο. Μαθαίνοντας τα νέα την επομένη της εκτέλεσης, τη Δευτέρα 31 Μάρτη 1952 δίνει στη δημοσιότητα το παρακάτω σκίτσο του:
Λογοτεχνία: μεταξύ άλλων, για το Μπελογιάννη έγραψε ποιήμα και ο Κώστας Βάρναλης κατόπιν της εκτέλεσης, που το ονόμασε "Οι Μπελογιάννηδες":
Χαραβγή κατεπάνω του θανάτου
βάδιζεν η καρδιά σου, Παληκάρι,
λες κ’ είταν άλλος: άγουρος που ορθρίζει
ν’ ανταμώσει κρυφά την πρώτη αγάπη.
Σε κάθε βήμα ψήλωνε η κορφή σου,
το ηλιοστεφάνι τ’ ουρανού να φτάσει.
Κι αν χάραζε για σένα αιώνια Νύχτα,
η προδοσιά χορέβοντας σε φτυούσε.
Με χέρι’ αλυσωμένα, που αγαπούσαν
να κρατάνε για τον οχτρό ντουφέκι
και γαρούφαλο για το μάβρο Νόμο
σε βάλανε σημάδ’ οι πλερωμένοι
οι αρματολόγοι το χεροδεμένο,
τον Έναν οι πολλοί, τον άντρα οι φούστες,
οι τρίδουλοι το λέφτερο κ’ η λάσπη
τον πρωτανθό της Αρετής, Εσένα!
Δεν έχεις τάφο, άλλ’ όπου ηλιοβολιέται
γαρούφαλο στητό κι όπου βροντάει
καριοφίλι της λεφτεριάς, ολόρθον
η Μούσα σε φιλεί κι ο Μακρυγιάννης.
Δεν έχεις κι όνομα. Οι μάβροι το μαβρίσαν.
Μα το λένε στη ρεματιά τ’ αηδόνια,
οι ανέμοι στα πλατάνια και στα ελάτια
και τα νερά σε θάλασσα και βρύσες.
Μην κλαίτε, μάνες μαβρομαντηλούσες
και συ, Μεγάλη Μάνα των μανάδων!
Όπου να ναι, θα τον νεκραναστήσει
μέγας λαός κι αφτός αναστημένος.
Κινηματογράφος: το 1980 προβάλλεται στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες η εμβληματική ταινία του Νίκου Τζίμα "Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο", με κορυφαία στιγμή υποκριτικής την ανατριχιαστική απολογία του Νίκου Μπελογιάννη δια στόματος Φοίβου Γκικόπουλου ο οποίος τον υποδύεται.
Μουσική: τη μουσική της παραπάνω ταινίας αναλαμβάνει να συνθέσει ο Μίκης Θεοδοράκης, του οποίου τα τραγούδια παραπάνω από συχνά ήταν η φωνή των λαϊκών αγώνων στη χώρα μας. Ερμηνεύτρια του κλασικού θέματος της ταινίας ήταν η Μαργαρίτα Ζορμπαλά.
Φωτογραφία: η φωτογραφία που έκανε κι αυτή το γύρο του κόσμου, όπως λίγα χρόνια αργότερα έκανε η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα, ήταν αυτή του Μπελογιάννη να κρατάει χαμογελαστός ένα γαρύφαλλο, χλευάζοντας το θάνατο και το αστικό κράτος της Ελλάδας που τον καταδίκασε, ήταν αυτή που επηρρέασε το σκίτσο του Πικάσσο (οι ομοιότητες άλλωστε είναι εμφανείς). Μαζί με αυτήν, κυκλοφόρησαν και πολλές άλλες φωτογραφίες από την επίμαχη δίκη, που αποδεικνύουν πως ένας κομμουνιστής πραγματικά δεν έχει λόγο να μη χαμογελά, έχοντας επιτελέσει το επαναστατικό του καθήκον προς το λαό του.
Γλυπτική: στη νεοσύστατη τότε Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, στις 21 Νοεμβρίου 1952 υπογράφηκε συμβόλαιο μεταξύ του Οικονομικού Πανεπιστημίου του Βερολίνου και του γλύπτη René Graetz, ο οποίος γνωρίζοντας για την υπόθεση Μπελογιάννη, δέχτηκε με χαρά την κατασκευή μπρούτζινου αγάλματος προς τιμή του. Τα επίσημα αποκαλυπτήρια έγιναν παραμονή Πρωτομαγιάς του 1956.
Κόμιξ, θέατρο: παρ'όλο που δεν υπάρχουν μεγάλα έργα σε αυτές τις δύο τέχνες συγκεκριμένα με θέμα τη δίκη Μπελογιάννη, έχουν κατά καιρούς ανέβει θεατρικές παραστάσεις με θέμα τον εμφύλιο και πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2017 εκδόθηκε το κόμικ του Λευτέρη Παπαθανάση "Τέρμινους", στις σελίδες του οποίου βρίσκονται συγκρίσεις με την υπόθεση Μπελογιάννη και τις δίκες κομμουνιστών και λοιπών αγωνιστών.
Αρχιτεκτονική: Μπορεί να μην υπάρχει κανένα αρχιτεκτονικό κατασκεύασμα εμπνευσμένο από τη μνήμη του Νίκου Μπελογιάννη, ωστόσο το 2017 εγκαινιάστηκε μουσείο Νίκου Μπελογιάννη, ενώ ένα χωριό της Ουγγαρίας στο οποίο κατοικούσαν Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες, πήρε λίγες μέρες μετά την εκτέλεσή του το 1952, το όνομά του· το χωριό Beloiannisz.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου