Μουσική στα χρόνια της κατοχής

Πλήθος καλλιτεχνών της εγχώριας λαϊκής σκηνής κανόνισαν να παραβρεθούν σε φεστιβάλ–αφιέρωμα στην ελληνική μουσική που θα πραγματοποιούνταν στο Ισραήλ. Μετά τις αντιδράσεις, οι περισσότεροι από αυτούς ακύρωσαν, ωστόσο η Γλυκερία, ακλόνητη στη θέση της, εξακολουθεί να υποστηρίζει την επιλογή της. Δεν είναι πολιτικός, επικαλείται, αλλά τραγουδίστρια, κι άρα θα παίξει όπου την καλούν. Άντε και… στο Άουσβιτς στην επόμενη περιοδεία της.

Φυσικά υπήρξαν αντιδράσεις, όπως ακυρώσεις πλήθους συναυλιών της, ανάμεσά τους και η οργανωμένη από το ΚΚΕ για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη. Βέβαια, θα έλεγε κανένας ψιλιασμένος, τώρα θυμήθηκαν όλοι οι επικριτές ότι στο Ισραήλ (ήτοι κατεχόμενη Παλαιστίνη) συμβαίνουν όσα συμβαίνουν; Τόσοι και τόσοι καλλιτέχνες του ελληνικού λαϊκού —κι όχι μόνο— ρεπερτορίου έχουν παίξει ανά τα χρόνια στο Ισραήλ. Τότε δεν ήταν συστηματική η γενοκτονία; Τότε δεν είχαμε κατοχή γης; Εκτοπίσεις Παλαιστίνιων από τη γη, που στο κάτω-κάτω τους ανήκει;

Όμως, ειλικρινά, θα μπορούσε κανείς να έχει άλλες απαιτήσεις από τους καλλιτέχνες όταν το ίδιο το ΚΚΕ (το οποίο συχνά πολλοί από αυτούς ασπάζονται και παίζουν στα φεστιβάλ του), αναγνωρίζει την ύπαρξη του Ισραήλ και ένα δήθεν δικαίωμά του σε κράτος στα λεγόμενα σύνορα του ’67; Δηλαδή ό,τι ακριβώς επιχειρεί σαν εναλλακτικό πλάνο ο σιωνισμός όταν δυσκολεύεται να υπερισχύσει περισσότερο εναντίον της παλαιστινιακής ένοπλης αντίστασης.

Αν και, εδώ που τα λέμε, είναι ζήτημα αν όλοι αυτοί οι λαϊκοί καλλιτέχνες είναι όντως πλέον λαϊκοί και στις δύο πτυχές τους· και από το λαό και για το λαό. Φυσικά, ειδικά η Γλυκερία, έχει τραγουδήσει πολύ τον πόνο της προσφυγιάς, είναι η ίδια που κράτησε για χρόνια στην επιφάνεια στα αυτιά πολύ κόσμου τα σμυρναίικα τραγούδια. Ίσως με αυτή την έννοια πολύς κόσμος στεναχωρήθηκε, δυσανασχέτησε, γενικά αντέδρασε με την απόφασή της τόσο να κανονίσει τη συναυλία, όσο και να μην την ακυρώσει όταν άρχισαν να το κάνουν οι υπόλοιποι συνάδελφοί της.

Η χυδαιότητα της μουσικούλας, γυμνής από οποιαδήποτε κοινωνική υπόσταση θα μπορούσε ή θα έπρεπε να έχει, είναι εμφανέστερη όταν μάλιστα γίνεται δίπλα σε ένα εκτεταμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης, μέσα σε μια κατεχόμενη γη, μάλιστα από τον ίδιο τον κατακτητή. Με την ίδια ευκολία θα έπαιζαν τέτοιοι καλλιτέχνες έξω από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης; Λένε σήμερα πως όχι. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, λοιπόν. Ο καθένας κρίνεται στις ιστορικές συνθήκες που βρίσκεται, όσο κι αν αρέσκεται να βαυκαλίζεται για μια θεωρητική του στάση σε μια παρελθοντική κατάσταση. Δυστυχώς γι’ αυτούς, οι δύο περιστάσεις μοιάζουν φρικιαστικά πολύ. Και βεβαίως το φεστιβάλ Σουπερνόβα που πραγματοποιούνταν μια ανάσα από τη Γάζα στις 7 Οκτώβρη 2023, θέλησε να παρουσιαστεί ως θύμα, όμως η ίδια του η ύπαρξη ήταν ο χλευασμός των καταπιεστών και των δυνάμεων κατοχής προς τον παλαιστινιακό λαό. Δεν ήταν, λοιπόν, το χτύπημα της αντίστασης η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος.

Σε πείσμα όσων θέλουν να μας πουν ότι «η μουσική ενώνει», μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν τα φρικτά εγκλήματα του ιμπεριαλισμού, ταιριάζει να αντιπαραβάλουμε αυτήν την εικόνα: η λαϊκή μουσική θα βρει τους δρόμους της μέσα απ’ τα χαλάσματα.