Η παλαιστινιακή πένα του Μοχάμαντ Σάμπανα

Γεννημένος στην πολύπαθη Τζενίν, που δεν αντιμετωπίζει τα σιωνιστικά πυρά για πρώτη φορά, ο Μοχάμαντ Σάμπανα σκιτσογραφεί στην ημερήσια εφημερίδα της Παλαιστινιακής Αρχής. Πριν από δύο χρόνια εξέδωσε το σκιτσογραφημένο μυθιστόρημα Power Born of Dreams: My Story Is Palestine, ενώ μετράει σχεδόν χίλια σκίτσα εκτός συλλογών. Την ίδια στιγμή είναι ενεργός στο Cartoon Movement, μια διεθνής πλατφόρμα όπου εκατοντάδες σκιτσογράφοι ανεβάζουν τις δημιουργίες τους με πολιτικό περιεχόμενο.

Παρόλο που το κατεξοχήν έργο του είναι έγχρωμο, δύο βιβλία του, το Power Born of Dreams: My Story Is Palestine και το Palestine in black and white, είναι σχεδιασμένα αποκλειστικά με άσπρο και μαύρο· ποτέ γκρίζο. Το δικό του σχόλιο για αυτήν την τεχνική είναι ότι στην αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης δεν υπάρχει γκρίζα ζώνη. Τάσσεσαι ή με τον έναν ή με τον άλλον.

Δεν είναι άξιο απορίας πώς ένας λαός που εθνικό του ποιητή έκανε τον αριστερό Μαχμούντ Νταρουίς, «παράγει» αγωνιστές καλλιτέχνες διεθνούς φήμης. Άλλωστε η κατάσταση στην Παλαιστίνη δεν αφήνει περιθώρια «γκριζαρίσματα», χωρίς, βεβαίως, να σημαίνει πως όλοι οι πολιτικοποιημένοι καλλιτέχνες της Παλαιστίνης βλέπουν με… αριστερό μάτι. Το αποτέλεσμα είναι άνθρωποι σαν και τον Μοχάμαντ Σάμπανα.

Η πολιτική ηγεσία του Ισραήλ, οι ΙΑΔ (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις), οι σημαίες του Ισραήλ και της Παλαιστίνης είναι τα βασικότερα σύμβολα των σκίτσων του, τα οποία εμπλουτίζονται με χρώματα κατά βάση ψυχρά, που παρεμβάλλονται σπανιότερα από έντονο κόκκινο, απεικονίζοντας φωτιά, έκρηξη και αίμα. Πρόκειται για ένα κοντράστ που δείχνει τη δραματικότητα των εξελίξεων μέσα στη ζοφερή παλαιστινιακή πραγματικότητα. Όλα αυτά αποτελούν τον δικό του σχολιασμό στην επικαιρότητα, ο οποίος δεν υστερεί και στην αναφορά στις διεθνείς εξελίξεις, όπως στην περίοδο του κορωνοϊού και των εμβολίων, αλλά και πάνω στις διαπλοκές μεταξύ ιμπεριαλιστών και Ισραήλ. Οι φυλακές και η μονόφθαλμη δικαιοσύνη διέπουν το έργο του Σάμπανα. Τα χέρια αποτελούν δημιουργούς του κόσμου. Η πένα του καλλιτέχνη είναι όπλο αντίστασης ενώ η λογοκρισία της είναι σαν τη λαιμητόμο.

Με τέτοιο έργο, όπως είναι προφανές, έχει βρεθεί στο στόχαστρο των ισραηλινών αρχών, με αποτέλεσμα να βρεθεί και στη φυλακή το 2013, όπου κρατήθηκε χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες. Σύμφωνα με το νόμο, το μέγιστο της κράτησης χωρίς κατηγορίες μπορεί να είναι ως και 90 μέρες, ενώ σε… ευαίσθητες περιπτώσεις, μπορεί να παραταθεί επ' αόριστο.

Ο Μοχάμαντ Σάμπανα, εντάσσοντας στο έργο του και απόψεις που αποτελούν δείγμα της ήττας του κομμουνιστικού κινήματος (εμφανώς και στην Παλαιστίνη), δεν παύει να είναι ένας σκιτσογράφος με δηκτική ματιά και πένα-εργαλείο στα χέρια του αγώνα των Παλαιστινίων για απελευθέρωση της γης τους. Αξίζει κανείς να επισκεφτεί τον ιστότοπο https://cartoonmovement.com/cartoonist/119 για να δει τη δουλειά του. Το γεγονός, μάλιστα, ότι είναι αναρτημένη με χρονολογική σειρά, διευκολύνει να δει κανείς τα κατά καιρούς σκιτσογραφικά σχόλιά του από το 2010 ως και σήμερα, ενώ και τα ίδια του τα βιβλία εμβαθύνουν σε μορφή σκιτσογραφημένου μυθιστορήματος πάνω στον παλαιστινιακό αγώνα.