Καλλιτεχνιστής

Για ό,τι δεν φτάνουν να περιγράψουν τα σχέδια του Γρηγόρη Νιόλη, υπάρχουν τα ποιήματά του. Ή καλύτερα, ό,τι δεν έφτασαν να περιγράψουν τα τριάντα ποιήματα της συλλογής του, Ζηι, το περιγράφουν τα σχέδια που κοσμούν την έκδοση από τον οίκο Ραδάμανθυς. Αν και ο Νιόλης ανήκει σε γενιά με πολύ διαφορετικές εμπειρίες από την τωρινή νέα, ωστόσο τα ποιήματά του ανήκουν στο σήμερα. Παρά το περιεχόμενο που συχνά είναι με φόντο ή και επίκεντρο γεγονότα της ελληνικής ιστορίας των τελευταίων 80 χρόνων. Θυμίζει το Πολυτεχνείο, τον Πέτρουλα, όλες εκείνες τις φιγούρες του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, αλλά τους ποιητές που διαμόρφωσαν τον 20ό αιώνα της χώρας. Ποιήματα γραμμένα από πρώτο χέρι, μέσα από τα γεγονότα, προσφέρουν όχι την ιστορική (όχι καθαρά ιστορικά), αλλά την καλλιτεχνική ματιά, του προσωπικού βιώματος, γεγονός που φαίνεται τόσο στις αναφορές σε πρόσωπα όσο και σε γεγονότα που ξεφεύγουν της κεντρικής ιστορικής αφήγησης και πάνε στις «προσωπικές λεπτομέρειες» (όπως στα ποιήματα «Στ...

Ήταν 29 Αυγούστου 1987, όταν ο Παλαιστίνιος σκιτσογράφος Νατζί Αλ-Άλι πέθανε μετά από ένα μήνα σε κώμα, εξαιτίας του πυροβολισμού που δέχτηκε στο κεφάλι στις 22 Ιουλίου από έναν νεαρό. Ακόμα και σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί ποιοι διέταξαν τη δολοφονία του, αλλά είναι γνωστό πως ο Αλ-Άλι είχε πολλούς εχθρούς, χάρη στα σκίτσα του που αποτέλεσαν σύμβολα της παλαιστινιακής αντίστασης. Γεννήθηκε το 1938 σε ένα χωριό της βόρειας Παλαιστίνης, κοντά στη Ναζαρέτ. Ήταν 10 χρονών μόλις όταν η οικογένειά του αναγκάστηκε να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς προς το νότιο Λίβανο, λόγω της Νάκμπα του 1948, της Μεγάλης Καταστροφής. Όταν ενηλικιώθηκε, εργάστηκε αρχικά ως τεχνικός αυτοκινήτων. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Λιβάνου, την οποία δεν τέλειωσε, λόγω των συνεχών διώξεών του εξαιτίας της συμμετοχής και της ενεργής δράσης του στο Αραβικό Εθνικιστικό Κίνημα. Αργότερα βρήκε δουλειά ως δάσκαλος σχεδίου. Το ταλέντο του Αλ-Άλι το ανακάλυψε και το ανέδειξε ο Γασάν Καναφάνι, ο Παλαιστίνιος συγγρ...

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου, που δεν παύουν να μας θυμίζουν πως το πολύπαθο νησί αποτέλεσε τόσο στην μακρά όσο και στην πρόσφατη ιστορία του, το επίκεντρο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και των «διεκδικήσεων» διάφορων κατακτητών. Ταυτόχρονα, ωστόσο, υπήρξε και το σπίτι Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, που παρά τα πάνω και τα κάτω τους (βασικά λόγω… ιμπεριαλιστικού δάκτυλου), ζούσαν αρμονικά, όπως μαρτυρούν και οι ίδιοι. Πώς φαίνεται αυτή η πραγματικότητα να αποτυπώνεται στις 9 τέχνες; Ζωγραφική : Θα μπορούσαν να παρατεθούν πολλοί Κύπριοι ζωγράφοι που μας έχουν δείξει αυτήν την πραγματικότητα, αλλά αξίζει η αναφορά στον Αδαμάντιο Διαμαντή. Ο ζωγράφος αυτός είναι γνωστός για ένα μακρόστενο έργο 17,5 μέτρων που απεικονίζει φιγούρες της κυπριακής ζωής και από τις δύο κοινότητες μπλεγμένες στην ίδια σκηνή, με τίτλο «ο Κόσμος της Κύπρου», φτιαγμένο την περίοδο ’67-’72. Λογοτεχνία : Πολλοί ποιητές έχουν γράψει και έχουν πει για την Κύπρο...

Ο Γασάν Καναφάνι (Ghassan Kanafani) γεννήθηκε στην πόλη Άκκα ή Άκρα (Acre) το 1936. Η οικογένειά του εκδιώχθηκε από την Παλαιστίνη το 1948 από την σιωνιστική τρομοκρατία (Νάκμπα) και εγκαταστάθηκε τελικά στη Δαμασκό. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, εργάστηκε σαν δάσκαλος και δημοσιογράφος, πρώτα στη Δαμασκό και μετά στο Κουβέιτ. Αργότερα μετακόμισε στη Βηρυτό και έγραψε για διάφορες εφημερίδες πριν ξεκινήσει το –1969– την εβδομαδιαία εφημερίδα του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), Al Hadaf. Ήταν εκπρόσωπος τύπου του PFLP και μέλος του Πολιτικού του Γραφείου, καθώς επίσης και μεγάλος μυθιστοριογράφος και καλλιτέχνης του οποίου η τεράστια συνεισφορά δεν μπορεί να τονιστεί αρκετά. Στο ξεκίνημά του ο Καναφάνι ήταν ενεργό μέλος του Αραβικού Εθνικιστικού Κινήματος, που αποτέλεσε πρόδρομο του PFLP, αλλά αργότερα, μαζί με το σύντροφό του George Habash, έγινε μαρξιστής, πιστεύοντας ότι στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Παλαιστίνιοι δεν θα μπορούσε να δοθεί λύση ...

Δεν βρίσκει εύκολα κανείς μέρη στη γη με τέτοιο πλήθος αγωνιστών καλλιτεχνών, με τόση πληθωρικότητα τέχνης της αντίστασης και του αγώνα, όπως τα ελάχιστα τετραγωνικά χιλιόμετρα της Παλαιστίνης (όσης τέλος πάντων δεν είναι ανοιχτά κατεχόμενη). Η ζωή των Παλαιστινίων ξεκινάει με διακοπές παροχής βασικών ειδών ανάγκης (ρεύμα, τρόφιμα) και τελειώνει με βομβαρδισμούς. Τα αποτελέσματα της κατοχής. Στο ενδιάμεσο ζουν και αντιστέκονται ενάντια στην κατοχή. Αυτή η ζωή επιβάλλεται ήδη από την παιδική ηλικία. Όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν τη λέξη «βομβαρδισμός» για να περιγράψουν οποιονδήποτε θάνατο, τότε συμβαίνει αυτό που η Ράνα Σουμπάιρ περιγράφει στο βιβλίο της, Στη Γάζα τολμώ να ονειρεύομαι: «Είναι αρκετά ξεκάθαρο πως το λεξιλόγιό τους περιλαμβάνει ορολογία που τα παιδιά στον υπόλοιπο κόσμο ποτέ δεν θα μάθουν κατά τη διάρκεια των παιδικών τους χρόνων.» Είναι σε αυτή τη χώρα, που οι σιωνιστές δεν αφήνουν να είναι καν χώρα, που ζουν και πεθαίνουν συγγραφείς όπως ο Γασάν Καναφάνι, η Ράνα Σουμπάι...