Ο Νατζί Αλ-Άλι και ο Χαντάλα

Ήταν 29 Αυγούστου 1987, όταν ο Παλαιστίνιος σκιτσογράφος Νατζί Αλ-Άλι πέθανε μετά από ένα μήνα σε κώμα, εξαιτίας του πυροβολισμού που δέχτηκε στο κεφάλι στις 22 Ιουλίου από έναν νεαρό. Ακόμα και σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί ποιοι διέταξαν τη δολοφονία του, αλλά είναι γνωστό πως ο Αλ-Άλι είχε πολλούς εχθρούς, χάρη στα σκίτσα του που αποτέλεσαν σύμβολα της παλαιστινιακής αντίστασης.

Γεννήθηκε το 1938 σε ένα χωριό της βόρειας Παλαιστίνης, κοντά στη Ναζαρέτ. Ήταν 10 χρονών μόλις όταν η οικογένειά του αναγκάστηκε να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς προς το νότιο Λίβανο, λόγω της Νάκμπα του 1948, της Μεγάλης Καταστροφής. Όταν ενηλικιώθηκε, εργάστηκε αρχικά ως τεχνικός αυτοκινήτων. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Λιβάνου, την οποία δεν τέλειωσε, λόγω των συνεχών διώξεών του εξαιτίας της συμμετοχής και της ενεργής δράσης του στο Αραβικό Εθνικιστικό Κίνημα. Αργότερα βρήκε δουλειά ως δάσκαλος σχεδίου.

Το ταλέντο του Αλ-Άλι το ανακάλυψε και το ανέδειξε ο Γασάν Καναφάνι, ο Παλαιστίνιος συγγραφέας που ήταν μέλος του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, όταν επισκέφτηκε μια έκθεση των σκίτσων του. Αργότερα τον παρέπεμψε να δουλέψει ως εκδότης και εικονογράφος στο περιοδικό Αλ-Ταλία με αντιστασιακό περιεχόμενο.

Ο Νατζί Αλ-Άλι είναι γνωστός σε μεγάλο βαθμό για το χαρακτήρα του Χαντάλα, ενός αγοριού με γυρισμένη την πλάτη στον θεατή. Το αγόρι αυτό, 10 χρονών, όσο ήταν κι ο Αλ-Άλι όταν έφυγε πρόσφυγας από την Παλαιστίνη, δε θα μεγαλώσει ποτέ, μέχρι να καταφέρει να γυρίσει στην πατρίδα του.

Ταυτόχρονα, όμως, πολλές χιλιάδες σκίτσα του Αλ-Άλι είναι γνωστά και δε διστάζουν καθόλου να στοχεύσουν όλους τους αντιδραστικούς. Όχι μόνο το Ισραήλ, αλλά και τα συνεργά αραβικά καθεστώτα που μαχαιρώνουν πισώπλατα το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα αντίστασης και τους αραβικούς λαούς που στέκονται αλληλέγγυοι. Όπως γράφει και η Διαδραστική Εγκυκλοπαίδεια του Παλαιστινιακού Ζητήματος (www.palquest.org): «Τα σχέδιά του, σχεδόν δεκατέσσερις χιλιάδες στον αριθμό, χαρακτηρίζονται από την καυστική κριτική τους στην κατάσταση των Παλαιστινίων και των Αράβων. Τα σχέδια αυτά έγιναν ο μοναδικός τρόπος έκφρασης των ανησυχιών του και των δεινών και των αγωνιών του παλαιστινιακού λαού του. Δημιούργησε διάφορες φιγούρες που επαναλαμβάνονται στο έργο του. Η φιγούρα του παιδιού Χαντάλα συμβόλιζε την αγωνία των Παλαιστινίων, αλλά παρόλα αυτά είναι ακλόνητη στην αντιμετώπιση όλων των δοκιμασιών. Ένας άλλος χαρακτήρας, η Φατίμα, αντιπροσώπευε την Παλαιστίνια γυναίκα που αρνείται να συμβιβαστεί και έχει σαφές όραμα για την υπόθεση της Παλαιστίνης και τον τρόπο επίλυσής της· έχει σύζυγο, έναν ψηλό, αδύνατο και εργατικό άνδρα με μακρύ μουστάκι. Στη συνέχεια, υπάρχει ο χαρακτήρας του χοντρού άνδρα με τον γυμνό πισινό που αντιπροσώπευε τους καιροσκόπους Άραβες ηγέτες, και ο χαρακτήρας του Ισραηλινού στρατιώτη που τις περισσότερες φορές στέκεται σαστισμένος καθώς τα παιδιά των Παλαιστινίων τον πετούν με πέτρες.» Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί μπορεί να τον ήθελαν νεκρό τόσο οι σιωνιστές έποικοι, όσο και τα αραβικά καθεστώτα με τις πισώπλατες μαχαιριές τους.

Ο Νατζί Αλ-Άλι έχει βραβευτεί τόσο πριν όσο και μετά το θάνατό του, ενώ όντας από τους πιο επιφανείς Παλαιστίνιους σκιτσογράφους, έχει χαρακτηριστεί και από τους σημαντικότερους σε όλο τον κόσμο. Η επιρροή των σκίτσων του παραμένει προφανής και σήμερα, αφού είναι εύκολα αναγνωρίσιμα τόσο από το στυλ σχεδιασμού, όσο και από το περιεχόμενό τους.

Κλείνοντας, όπως έγραψε το κανάλι RNN στο Telegram στην επέτειο του θανάτου του: «Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Νατζί μαρτύρησε επειδή ήταν τολμηρός, προκλητικός και θαρραλέος. Όλα αυτά είναι αληθινά, γιατί είπε αδιαμαρτύρητα την αλήθεια. Ωστόσο, αυτό που τρόμαξε περισσότερο τον εχθρό σχετικά με τον Νατζί ήταν το πώς απέδειξε ότι η τέχνη και οι ιδέες μπορούν να βλάψουν εξίσου με τα όπλα και ίσως ακόμη περισσότερο. Αυτό που καταλαβαίνουμε μέσω του Νατζί είναι ότι για να πετύχουμε την απελευθέρωση, ο καθένας από εμάς έχει καθήκον να ξεσηκωθεί και να αντισταθεί.»