Καλλιτεχνιστής

Δε θα δοθεί ρητή απάντηση σε αυτό το ερώτημα, καθώς έχει φανεί να γίνεται λίγο και από τα δύο. Όμως έμπνευση του συγκεκριμένου άρθρου ήταν η πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής Δεοντολογίας του γαλλικού Υπουργείου Άμυνας ότι “εγκρίνει τη μελέτη επεμβατικών και μη επεμβατικών τεχνικών για βιονικούς στρατιώτες [...] [που συμπεριλαμβάνονται] ενσωμάτωση μικροτσίπ, εμφυτεύματα, χορήγηση διαφόρων ουσίων που βελτιώνουν φυσικές επιδόσεις και γνωστικές ικανότητες.” (από το twitter της Μαρίας Δεναξά) Λεπτομέρειες ανατριχιαστικές αλλά όχι εκτός των όσων θα πρεπε να περιμένουμε. Δεν είναι μόνο η ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, τόσο με αφορμή τον κορωνοϊό όσο και παλιότερα. Είναι και η ένταση της ταξικής πάλης, που παρά το γεγονός ότι γέρνει υπέρ των αστικών τάξεων, τα τελευταία χρόνια (και πάλι με αφορμή και αιτία συν τοις άλλοις και τον κορωνοϊό) έχει βγάλει τους λαούς στο προσκήνιο που προσπαθούν να αντισταθούν απέναντι στην εργασιακή, αντιδημοκρατική και υγειονομική βαρβαρότητα του κ

Ξανά φέτος θα γιορτάσουμε το Πολυτεχνείο, οργανώνοντας τις διαδηλώσεις μας. Ξανά φέτος μέσα σε κλίμα απαγόρευσης, τρομοκρατίας και πανδημικού θανάτου θα γράψουμε πως το Πολυτεχνείο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Όχι γιατί είμαστε γραφικοί κι επαναλαμβανόμενοι, αλλά επειδή όσο βαθαίνει η εξάρτηση της χώρας, όσο φτωχαίνει ο λαός μας, όσο το γκλοπ και η αστική προπαγάνδα  σπάνε κεφάλια, όνειρα και συνειδήσεις, τόσο το σύνθημα “Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία” πρέπει να γιγαντώνει στα μυαλά, τα πανό και τα στόματα των αγωνιζόμενων. Γι' αυτό ας παραθέσουμε ορισμένα σημαντικά ή και λιγότερο γνωστά καλλιτεχνικά στιγμιότυπα με φόντο τη χούντα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ζωγραφική: Ας θυμηθούμε ένα λιτό χαρακτικό της Βάσως Κατράκη -η οποία πήρε ενεργά μέρος και στους αγώνες του ελληνικού λαού και διώχθηκε- με τίτλο “Μνήμη Πολυτεχνείου”. Στο χαρακτικό απεικονίζεται μια φιγούρα με πίσω της τον ήλιο, θυμίζοντάς μας πως “για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή”. Λογοτεχνία: Και ποιοι δεν έγραψ

  Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821, το ελληνικό κράτος με τους διάφορους θεσμούς του, εργάζεται πυρετωδώς για τον εορτασμό, μέσα σε ένα εθνικιστικό ντελίριο ψεύδους, απαγγελίας της ιστορίας κατά το δοκούν και “μαγειρέματος” ενός εθνικού μύθου πολιτισμού. Έτσι τις τελευταίες μέρες κυκλοφόρησε το νέο βιντεοκλίπ του παλιού τραγουδιού “Ας κρατήσουν οι χοροί” σε στίχους και μουσική του γνωστού, πλέον, φίλου της δεξιάς, Διονύση Σαββόπουλου. Παραδοσιακοί ρυθμοί, ελληνικό μεγαλείο, ορθοδοξία, αρχαιοελληνικό κλέος και πολύ λευκό σαν μάρμαρο, αλλά σίγουρα όχι και πολύ ...κυκλωτικοί χοροί. Τι νομίζει η αστική τάξη... Μέσα σε αυτό το ντελίριο που προαναφέρθηκε, πρέπει να εξηγηθεί τι υπάρχει, από πολιτιστικής άποψης, αλλά και γιατί συμβαίνει αυτό. Κατ' αρχάς, το ζήτημα της σύνδεσης των αρχαιοελληνικών καλλιτεχνικών προτύπων αφ'ενός και των παραδόσεων αφ'ετέρου, που εν πολλοίς φτάνουν στις μέρες μας με τη μορφή που πήραν κατά το 18ο και 19ο αιώνα,

Στις 30 Σεπτέμβρη έφυγε από τη ζωή ο Joaquín Salvador Lavado Tejón, ή αλλιώς, όπως τον γνωρίζουν όλοι, Quino. Πώς τον γνωρίζουμε τον Quino; Πολύ απλά, ήταν αυτός που δημιούργησε τη Μαφάλντα, τη μικρή κόρη μιας νοικοκυράς και ενός ασφαλιστή που με τις κοινωνικές της απορίες τάραζε με την παραμικρή ευκαιρία τους γονείς της αλλά και την καθεστηκυία τάξη της Λατινικής Αμερικής. Ίσως λοιπόν, θα ήταν χρησιμότερο αντί για ένα επικήδειο άρθρο σαν κι αυτά που ποικίλλουν τις τελευταίες εβδομάδες στο διαδίκτυο, να κάνουμε μια μνεία στη Μαφάλντα και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που τη γέννησαν και την έθρεψαν. Ο Quino, γιος Ανδαλουσιανών μεταναστών στην Αργεντινή, έζησε και δημιούργησε κατά συγκεκριμένες δεκαετίες, ιδιαίτερα πολυτάραχες για κάθε πτυχή ζωής συνολικά σχεδόν στη Λατινική Αμερική. Οι δεκαετίες '60-'80 στιγματίστηκαν από πολιτική αναταραχή, πραξικοπήματα, λαϊκές εξεγέρσεις και άλλα πολλά που ωθούσαν τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ να πατούν το πόδι τους και τους λαούς να αντιστέκ

Όταν ο Τζον Στάινμπεκ εξέδωσε το 1939 τα Σταφύλια της Οργής, οι μνήμες του Μεγάλου Κραχ δεν ήταν απλώς νωπές· δεν ήταν καν μνήμες, αλλά καθημερινότητα. Η καπιταλιστική οικονομία αγκομαχούσε ακόμα να ορθοποδήσει, αλλά τα φυσικά θύματα ήταν οι εργάτες, η φτωχή αγροτιά και τα άλλα στρώματα των εργαζομένων. Η ανεργία μάστιζε το λαό και έκανε τους φτωχούς, φτωχότερους. Πάνω σε αυτό τον καμβά η 20th Century Fox Picture αγόρασε τα δικαιώματα του πολυσέλιδου βιβλίου του Στάινμπεκ και μέσα από τη σκηνοθεσία του Τζον Φορντ γράφτηκε ένα από τα σπουδαιότερα έργα του αμερικανικού κινηματογράφου. Μέσα στο φόντο αυτό της ανεργίας, αλλά πιο συγκεκριμένα μέσα σε μια περίοδο που ακόμα δημιουργούνταν ο εποικισμός των ΗΠΑ από τα ανατολικά προς τα δυτικά, η οικογένεια των Τζόουντ ακολουθεί αυτό το ταξίδι, διωγμένοι από τη γη τους που έχει αγοραστεί από μια εταιρεία. Όπου πηγαίνουν όμως συναντούν δυσκολίες, την ανεργία και την αντιμετώπιση των εργατών σαν ζώα από κάθε λογής αφεντικά. Μέχρι που φτάνουν σε έν

Από πάντα η προσφυγιά κι η μετανάστευση δημιουργούνταν από συγκεκριμένους υπεύθυνους: τους δημιουργούς των πολέμων και της φτώχιας, είτε πρόκειται για ντόπιους είτε για ξένους δυνάστες. Στην περίοδο του καπιταλισμού και ιδιαίτερα στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, αυτοί οι συγκεκριμένοι είναι οι ιμπεριαλιστές που καταπιέζουν τις εξαρτημένες σε αυτούς χώρες ή και δημιουργούν πολέμους για τα δικά τους συμφέροντα. Σε αυτό τον καμβά βόμβας, αίματος και δυστυχίας, αυτοί που την πληρώνουν είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Από τα χειρότερα όμως είναι το γεγονός πως πολύ συχνά στη χώρα που καταλήγουν, ο εθνικισμός, ο φασισμός και όλοι οι υπόλοιποι “υπάλληλοι” του ντόπιου καπιταλισμού, τους αντιμετωπίζουν σαν ξένους, βρωμιάρηδες και μιαρούς. Ενώ στην πραγματικότητα όσα τους ενώνουν είναι πάντα σπουδαιότερα από τις εθνοτικές και πολιτισμικές τους διαφορές, που σίγουρα δε χρειάζεται να είναι και σημείο έριδας, αλλά σημείο συνάντησης. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και η περίπτωση των Μικρασιατών προσφ

Συχνά όταν μιλάμε για τον αμερικανικό λαό, πολλοί σκέφτονται ανθρώπους αμόρφωτους κοινωνικά, αδαείς, αδιάφορους για όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο. Πέραν του ότι αυτά σε μεγάλο βαθμό δεν πατούν στην πραγματικότητα ούτε καν σήμερα -παρά μόνο στην πραγματικότητα του Χόλυγουντ- ιδιαίτερα η δεκαετία του '70 στις ΗΠΑ ήταν ίσως από τις πιο φλέγουσες περιόδους της σύντομης ιστορίας αυτού του κράτους. Πρόκειται όμως για μια δεκαετία περιστρεφόμενη γύρω από τα κοινωνικά κινήματα της εργατικής τάξης και του λαού των ΗΠΑ. Κινήματα των γυναικών και ΛΟΑΤ, κινήματα των εθνοτήτων, αντικατασταλτικά κινήματα, μα και βέβαια στροφή στην εργατική τάξη των περισσότερων από αυτά κινημάτων. Όπως κάθε κίνημα, έτσι και αυτά χρειάστηκαν την προπαγάνδα τους. Ο έντυπος λόγος ήταν βασικότατο κομμάτι της διάδοσης απόψεων, σε μια εποχή χωρίς social media, χωρίς καν υπολογιστές για εκτυπώσεις και διαδικτυακές διαδόσεις. Και ο πλούτος των εντύπων εκείνης της περιόδου είναι μεγάλης αξίας, ιστορικά, κινηματικά κ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος ι' Στο ογκώδες  μυθιστόρημα  είναι έκδηλη η  αγωνία για το τέλος του κόσμου, με έναυσμα μια επιδημία που σκοτώνει εκατομμύρια ζωές. Οι λίγοι που επιζούν, χωρίζονται σε δύο «στρατόπεδα», που καθορίζονται από τις μορφές που βλέπουν στα όνειρα τους. Αναλυτικότερα :  Η πλοκή είναι άκρως «αισιόδοξη»: μία σούπερ-γρίπη εξαπλώνεται αστραπιαία σε όλο τον πλανήτη Γη, σκοτώνοντας το 99,4% του ανθρώπινου πληθυσμού, ενώ από τα ζώα όλα σχεδόν φτάνουν στο σημείο την ολοκληρωτικής εξαφάνισης, πέρα από τις γάτες!  Αλλά μία χούφτα άνθρωποι στην Αμερικανική Ήπειρο επιζούν, καθώς έχουν ανοσία,  και αφού περνούν από το τρομακτικό στάδιο όπου όλα γύρω τους καταρρέουν και πρέπει να θάψουν τις οικογένειές τους, τους φίλους ή ακόμη και τους εχθρούς τους, μετά πρέπει να βρουν και έναν τρόπο να παραμείνουν ζωντανοί κόντρα στα φαντάσματα των σύγχρονων πόλεων. Το θετικό είναι ότι η αποκάλυψη δεν είναι πυρηνική, ώστε να έχουν γίνει όλα μία έρημος˙ η αποκάλυψη του Κινγκ είναι

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος θ' Η τραγική φιγούρα του Γκούσταφ Άσενμπαχ πρωταγωνιστεί σε αυτό το αριστούργημα του Τόμας Μαν. Στα σοκάκια της πόλης της Βενετίας, που είναι η κόλαση και ο παράδεισός του, κυκλοφορεί άρρωστα μασκαρεμένο το τέλος του πετυχημένου συγγραφέα και δημιουργού. Επιδιώκει τον πόθο, τον έρωτα για  ένα πανέμορφο νεαρό αγόρι, τον κυνηγά, τον λαχταρά και με κίνδυνο της ζωής ενώ θολωμένος παραμένει στην πόλη ακόμα και όταν ελλοχεύει η απειλή του θανάτου. Είναι δυνατόν ο έρωτας να αναχαιτίσει και να ανακόψει τον επερχόμενο θάνατο που ξεπροβάλλει μυστήρια και ύπουλα κινούμενος, θα μπορέσει να αντισταθεί και να επιστρέψει στην πατρίδα του πριν σημάνει το προδιαγεγραμμένο τέλος ή μήπως αυτό το ποθητό ον που τον παρασέρνει δίχως άλλο είναι η αρχή του τέλους; Ένα φιλοσοφημένο κείμενο του Τόμας Μαν για την διαδρομή και την πάλη του ίδιου του δημιουργού με το είναι του και τις αδυναμίες του, τα πάθη του, την ίδια του την άστατη ύπαρξη. Ο ήρωας του Μανν βιώνει μία βου

Κλείνουν φέτος 72 χρόνια από τη Νάκμπα, την Έξοδο των Παλαιστινίων από τη γη τους, λόγω της πραγματοποίησης των βρετανικών και σιωνιστικών σχεδίων για το διωγμό αυτό. Η ιστορία ειρωνεύεται με την έξοδο αυτή που θυμίζει τη Βιβλική Έξοδο των Εβραίων. Από τότε βάσανα μαστίζουν τον παλαιστινιακό λαό, όμως αυτά απαντήθηκαν πολλές φορές από αγώνες. Και οι αγώνες γεννούν τέχνη. Κι η τέχνη κι άλλους αγώνες. Ας σταθούμε σε αυτό το άρθρο σύντομα στη Νάκμπα και την Παλαιστινιακή Αντίσταση μέσα από τα μάτια των 9 τεχνών. Ζωγραφική: Εν ζωή ζωγράφος, ο Άμπεντ Άμπντι έχει ζωγραφίσει ατέλειωτους πίνακες, ενώ έχει πειραματιστεί πάνω σε αυτή την τέχνη, σχεδιάζοντας για παράδειγμα έναν ιδιαίτερο ζωντανό “πίνακα” (το Majnoune) εντός ενός συρταριού με διάφορα αντικείμενα που συναντούσε στα παλαιστινιακά συρτάρια όσων ήθελαν να θυμούνται τη γη τους. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του είναι το “Δραπετεύοντας απ' τη σφαγή” του 1976. Τα έργα του περιστρέφονται συνεχώς γύρω από τα βάσανα των Παλαιστινίων. Λ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος η' Στη  νουβέλα  του αφηγείται την ιστορία της γριάς Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (μολυσμένα καράβια), με σκοπό να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του αφηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβε τότε η ελληνική κυβέρνηση.  Η  νουβέλα ωστόσο δεν αναδίδει οσμή θανάτου  Γραμμένη με ευφρόσυνο τρόπο, επιδιώκει να εικονογραφήσει το πώς εκδηλώνονται οι ταξικές αντιθέσεις σε καθεστώς επιδημίας, αλλά και πώς το ελληνικό κράτος δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ένα έκτακτο πρόβλημα. Χαρακτηριστικό ως προς το παραπάνω είναι το ακόλουθο απόσπασμα : «Αλλά το πλείστον κακόν οφείλεται αναντιρρήτως εις την ανικανότητα της ελληνικής διοικήσεως. Θα έλεγέ τις, ότι η χώρα αύτη ηλευθερώθη επίτηδες, δια να αποδειχθή, ότι δεν ήτο ικανή προς αυτοδιοίκησιν». Από το 1892 ως το 1897, που η χώρα  αντιμετώπισε τον λεγόμενο άτυχο πόλεμο του '97, τη χρεωκοπία και την πτώσ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος ζ' Για μισό περίπου αιώνα στον υποβλητικό βράχο της Σπιναλόγκας περπάτησαν, ερωτεύτηκαν, μαρτύρησαν αλλά και επιβίωσαν άνθρωποι που προέρχονταν από την "απέναντι όχθη", θύματα μιας ολόκληρης εποχής. Στο καστρόχτιστο νησί του Μεραμπέλλου, σ' ένα χώρο ταυτισμένο με την προκατάληψη, έχτιζαν την ζωή τους από την αρχή οι εκτοπισμένοι, προσπαθώντας να ξεπεράσουν τις κοινωνικές αντιξοότητες, ώστε να προετοιμάσουν μια αξιοπρεπή αποχώρηση από τον "επίγειο παράδεισο". Ο αποκλεισμός αυτών των ανθρώπων και η καθημερινότητά τους υπήρξαν για πολλά χρόνια ζητήματα ταμπού για την ελληνική κοινωνία και την πεζογραφία της. Δύο όμως Έλληνες συγγραφείς τόλμησαν να τα θίξουν, γράφοντας εν θερμώ δύο συγκλονιστικά κείμενα που έμειναν στην Ιστορία: η Γαλάτεια Καζαντζάκη, που δημοσίευσε το 1914 την "Άρρωστη πολιτεία" της αφηγούμενη μια ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στο νησί, και ο Θέμος Κορνάρος, που το 1933 έδωσε στον έξω κόσμο τη

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος στ' Περιλαμβάνει μια σειρά από βρετανικές εικόνες και στερεότυπα. Το έργο συνδέεται έμμεσα μόνο με το θέμα μας, αφού, ανάμεσα στα άλλα, αφηγείται με τον πιο παραστατικό και δραματικό τρόπο τη διάλυση του εθνικού συστήματος υγείας στη Μεγάλη Βρετανία από την κυβέρνηση της  Μάργκαρετ Θάτσερ Οι πρωταγωνιστές του Τζόναθαν Κόου είναι απρόβλεπτοι, σε ξαφνιάζουν και ενώ θα μπορούσαν να είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, δεν είναι. Ο αντικοινωνικός Μάρκ, η στάρλετ Χίλαρι, η δίχως αυτοπεποίθηση Φιόνα είναι τόσο κοντινοί και συνάμα τόσο μακρινοί από εμάς, καθώς μπλέκονται σε καταστάσεις που δεν συναντώνται κάθε μέρα… Το «Τι ωραίο πλάτσικο!» κερδίζει τον αναγνώστη του, καθώς είναι ένα βιβλίο ρεαλιστικό και συνάμα εξωπραγματικό, ένα βιβλίο που άλλοτε αποδίδει με σχεδόν νατουραλιστική ακρίβεια τη Μεγάλη Βρετανία του 1980 και την ίδια στιγμή παρελαύνουν σε αυτό μια σειρά ιστορίες που αναρωτιέσαι πόση φαντασία έβαλε ο Κόου και τις σκέφτηκε.  Ρομαντικός, δηκτ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος ε' Ένας άνθρωπος χάνει ξαφνικά το φως του. Τα περιστατικά αιφνίδιας τύφλωσης κλιμακώνονται και η κυβέρνηση αποφασίζει να βάλει σε καραντίνα τους τυφλούς. Ο Zοζέ Σαραμάγκου έχει υπολογίσει όλα όσα θα μπορούσαν να συμβούν σ' έναν κόσμο που χάνει την όρασή του. Για πόσο καιρό η κίνηση στους δρόμους θα είναι ομαλή; Για πόσο καιρό θα επαρκούν τα τρόφιμα για τις πεινασμένες ορδές; Πόσος χρόνος χρειάζεται για να καταρρεύσει η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, αερίου και νερού; Τι θ' απογίνουν τα κατοικίδια; Oι σεξουαλικοί φραγμοί; Πόσοι τυφλοί φτιάχνουν μια τυφλότητα; Kαι τέλος: Σε έναν κόσμο τυφλών, τι θα έκανες αν έβλεπες;  Το τελικό μήνυμα, πάντως, δεν είναι απαισιόδοξο: οι άνθρωποι θα μπορέσουν με κάποιον τρόπο να ξαναδούν και να αποκτήσουν εκ νέου το φως τους, αρκεί να μην ξεχάσουν την πραγματική τους φύση και να μην παραμερίσουν τον αληθινό εαυτό τους. Πότε μία κοινωνία βυθίζεται στο σκοτάδι της τυφλότητας και αδυνατεί να αντικρίσει τον κόσμο γύ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος δ' Βρισκόμαστε στο Οράν της Αλγερίας μια άνοιξη του 1947, και η πόλη έχει αποκοπεί από τους πάντες λόγω μιας επιδημίας πανούκλας. Ο Καμύ καταγράφει όλες τις στάσεις και τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει η επιδημία: την αγωνία και τον τρόμο, τις προσπάθειες των επιτηδείων να αποκομίσουν κέρδη από την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αλλά και τη βαθιά επιθυμία για διασφάλιση της ατομικής και της συλλογικής ακεραιότητας ή το ακατάβλητο πάθος για ελευθερία.  Μέσα στην παραζάλη οι ήρωες του Καμύ έχουν ο καθένας τους διαφορετικές αντιδράσεις απέναντι στην εξορία, την απομόνωση και τον φόβο για τον θάνατο. Στην πανούκλα, η ασθένεια είναι εκεί, σαφής και αμείλικτη. Σκοτώνει χωρίς εξαιρέσεις γέρους και παιδιά, γυναίκες και άνδρες και δεν αφήνει κανένα περιθώριο ελπίδας , διεξόδου ή πιθανότητα νίκης. Απέναντι σ’ αυτήν ο άνθρωπος δεν έχει παρά  να αντιτάξει  τη θέληση για αντίσταση, τη θέληση για αλληλεγγύη ως ηθική στάση προς την κοινότητα. Την δράση προ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος γ' Ένα από τα πιο διάσημα έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Αποτελείται από εκατό διηγήματα χωρισμένα σε δέκα  μέρη, κι ένα προοίμιο, όπου ο συγγραφέας περιγράφει με μεγάλη δύναμη την πανούκλα που εξολόθρεψε την Φλωρεντία το 1348.  Φαντάζεται πως εφτά νέες και τρεις νέοι πηγαίνουν για ν’ αποφύγουν την επιδημία στην εξοχή κι εκεί, για να περάσουν ευχάριστα τον καιρό τους, διηγείται καθένας-καθεμία τους από ένα διήγημα την ημέρα. Οι δέκα νέοι-νέες θίγουν τα ήθη και τα κακώς κείμενα της εποχής τους, δίνοντας στον συγγραφέα την ευκαιρία να διακωμωδήσει και να σατιρίσει την κοινωνία στην οποία ζει, ενώ το φάσμα του θανάτου παραμονεύει έξω από τον στενό κύκλο των ηρώων του. Στο τέλος, αφού τελειώσει η διήγηση , τραγουδάνε μια μπαλάντα.  Ο Βοκκάκιος είναι ο τρομερός υπερασπιστής των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Μέσα στο Δεκαήμερο  ασκεί έντονη πολεμική  στις κυρίαρχες αντιλήψεις του  Μεσαίωνα ,όπως ο καλογερισμός ενώ υπερασπίζεται τη γυναίκα, και αντιμετωπίζε

Τις ημέρες της καραντίνας που ο κόσμος ήταν αναγκασμένος να παραμένει στο σπίτι, ήταν μια δύσκολη κατάσταση. Και σίγουρα δεν ήταν για όλους το ίδιο, καθώς άνθρωποι με θέματα ψυχικής υγείας, άνθρωποι που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τις οικογένειές τους, ή πιο ειδικά, γυναίκες που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής αλλά και γενικά έμφυλης βίας, βίωναν μια πολύ κακή κατάσταση. Και ενώ γενικά ο λαός ήταν θύμα διαφόρων τέτοιας φύσης προβλημάτων, σε αντίθεση με όσους άραζαν στις βίλες τους, έχει μια σημασία να σταθούμε στα θύματα αυτά της έμφυλης βίας. Και μάλιστα μέσα από τα μάτια της λογοτεχνίας και ενός συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους: του γοτθικού μυθιστορήματος. Το γοτθικό μυθιστόρημα, λοιπόν, έκανε την εμφάνισή του δειλά-δειλά από το 18ο αιώνα, όμως εγκαθιδρύθηκε κατά κύριο λόγο το 19ο αιώνα. Σημαντικά έργα του προέρχονται από την Αγγλία, όμως δεν ήταν περιορισμένο εκεί. Από τα πιο γνωστά έργα, ο Φρανκενστάιν, ο Δράκουλας, τα έργα του Έντγκαρ Άλαν Πόε (από Αμερική μεριά), ο Δόκτωρ Τζέκυλλ

Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος β' Επινοείται μια μεταδοτική ασθένεια, για να δείξει σε ένα πρώτο επίπεδο τις καταπιεστικές συνθήκες στη μεταπολεμική Μακρόνησο και τα βάσανα των κρατουμένων, που υποχρεώνονται να κυνηγήσουν τις μύγες σαν να εκπροσωπούν εχθρούς του έθνους (γράφτηκε το 1972). Ωστόσο, ο Φραγκιάς επέλεξε να στερήσει από το έργο του το συγκεκριμένο  χώρο και χρόνο, να το κάνει άχρονο και ουτοπικό, να το καταστήσει έτσι συμβολική “χώρα” κάθε βασανιστηρίου και κάθε καταπιεστικού καθεστώτος. Κείμενο λιτό, χωρίς περιττές περιγραφές και λεπτομέρειες, μια δυστοπία εφιαλτική, μεταμοντέρνα, με αφήγηση κατακερματισμένη, μια μαρτυρία για αυτό που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος στον άνθρωπο όταν μπει στον ρόλο του βασανιστή ή του θύματος. Η ιστορία δεν είναι γραμμική. Παραμένει ανώνυμη και άχρονη και για αυτό διαχρονική.. Οι κρατούμενοι στον «Λοιμό» του Ανδρέα Φραγκιά δεν ξέρουν πως έφτασαν εκεί –ένας θυμάται, αλλά δεν έχει και πολλή σημασία. Μόνη έννοια τους να βγάλουν

Μετά από ένα μικρό διάστημα απουσίας, ο Καλλιτεχνιστής επανέρχεται προσφέροντας για τις επόμενες μέρες κείμενα πάνω σε έργα που βασίστηκαν στις πανδημίες τις ιστορίας. Πρόκειται για κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν σε σχετική εκπομπή της Φωνής Αντίστασης (foniantistasis.gr) για τις πανδημίες όπως εμφανίζονται στη λογοτεχνία και την ιστορία. Την επιμέλειά τους ανέλαβε ο φιλόλογος Παναγιώτης Σαπουνάς και σας τα παρουσιάζει το blog μας. Σήμερα ξεκινάμε με το πρώτο έργο. Οι πανδημίες στη λογοτεχνία - μέρος α' Η ζοφερή «γκόθικ» αλληγορία ενός μυστηριώδους επιδημικού θανάτου γραμμένη, το 1842, από τον άρχοντα του τρόμου. Ο «Κόκκινος Θάνατος» ρήμαζε από καιρό τη χώρα. Καμιά επιδημία δεν είχε ποτέ σταθεί τόσο θανατερή, τόσο φριχτή. Το αίμα ήταν η ενσάρκωση κι η σφραγίδα του – το κόκκινο και απαίσιο αίμα. Δυνατοί πόνοι, ξαφνικές ζαλάδες, από τους πόρους άφθονη αιμορραγία, κι έπειτα ο θάνατος. Οι κόκκινες βούλες πάνω στο κορμί, και ειδικά στο πρόσωπο του θύματος, σήμαιναν την αποκήρυξή του

Το 2019 χαρακτηρίστηκε η χρονιά του ταξικού πολέμου στον κινηματογράφο, κυρίως αν κρίνει κανείς από τις ταινίες που προτάθηκαν ή κέρδισαν Όσκαρ. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι να γίνονται επιτυχία ταινίες που δεν παρουσιάζουν πια τους πλούσιους ως γραφικούς, ολίγον τι αστείους, περιπετειώδεις και γενικά συμπαθείς ανθρώπους, μα πλέον ως άτομα της κοινωνίας που δεν ενδιαφέρονται για τους φτωχούς αυτού του κόσμου, που τους εκμεταλλεύονται και τους κοροϊδεύουν, δείχνοντας τη διάπλατα ανοιχτή ψαλίδα ανάμεσά τους. Κοντολογίς, λίγο ως πολύ ξεγυμνώνονται πτυχές της πραγματικής τους φύσης. Είναι όμως ένας πραγματικός ταξικός πόλεμος; Ή πρόκειται για μια ταξική κριτική με ελάχιστα ή και καθόλου στοιχεία πραγματικού πολέμου; “ Εάν είναι αλήθεια πως η τέχνη αντικατοπτρίζει την τρέχουσα πολιτιστική και κοινωνική κατάσταση, τότε ο κινηματογράφος αναπαριστά ένα πανίσχυρο μικροσκόπιο που μας επιτρέπει να σκάψουμε πραγματικά βαθιά και να εκθέσουμε όλες τις μικρές και ενίοτε δυσάρεστες λεπτομέρειες

250 χρόνια πριν. Η καθολική εκκλησία ήδη προ αιώνος έχει απαγορεύσει την καταγραφή σε παρτιτούρα ενός από τους πιο γνωστούς ύμνους εκκλησιαστικής μουσικής, του Miserere mei Deus, που παίζει κατ' αποκλειστικότητα στην Καπέλα Σιστίνα, με τιμωρία τον αφορισμό. Κι ενώ υπήρχε τέτοιος θρύλος γύρω από το τραγούδι αυτό, έγιναν και πρωτύτερα απόπειρες καταγραφής του, με άλλα αποτελέσματα λιγότερο, άλλα περισσότερο ακριβή (και την ακολουθούμενη τιμωρία). Όμως ήταν το 1770 που ο 14χρονος τότε Μότσαρτ που έκανε την πιο επιτυχημένη καταγραφή. Και μάλιστα επειδή την πρώτη φορά η παρτιτούρα του ήταν ελλιπής, πήγε ξανά να ακούσει τον ύμνο, μέχρι να τον καταγράψει με ακρίβεια. Η μεγαλοστομία του πατέρα του έκανε γνωστό το συμβάν μέχρι και στον Πάπα ο οποίος λόγω της πιστότατης αποτύπωσης (κι ίσως και των σχέσεων της οικογένειας με την αυλή) δεν τιμώρησε το νεαρό Μότσαρτ, αλλά του απένειμε τιμητικό τίτλο. Ίσως η πρώτη, μα σίγουρα η πιο γνωστή πειρατεία μουσικής πριν την εποχή των σύγχρονων μέσων κα

Είναι αλήθεια πως η είδηση για την απώλεια του Θάνου Μικρούτσικου συγκλόνισε πολλούς. Κι αυτό γιατί υπήρξε ένας από τους πιο πολυαγαπημένους Έλληνες συνθέτες. Πολλοί είναι οι λόγοι γι' αυτό. Άλλωστε το έργο του και η παρουσία του στη μουσική σκηνή της χώρας εκτείνεται σε περισσότερες από 4 δεκαετίες. Αυτό δε δείχνει μόνο το μέγεθος του έργου του και τη δυνατότητα να συνεχίζει να συνθέτει, εκεί που άλλοι σταματούν μετά από λίγους μόλις δίσκους αλλά και το πόσο αγαπητό ήταν αυτό το έργο στο κοινό. Έτσι παρέμενε αγαπητός όχι μόνο στις γενιές που πρωτογνώρισαν το έργο του τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, αλλά και σε ανθρώπους που πρόλαβαν κατά βάσει τις συναυλίες του. Κι είναι η αλήθεια πως για πολλούς από εμάς η γνωριμία με το Θάνο Μικρούτσικο έγινε τόσο μέσα από τους δίσκους των γονιών μας, όσο και μέσα από τις ποικίλλες συναυλίες. Θυμάμαι προσωπικά πως η πρώτη συναυλία που παρακολούθησα στην πόλη, ήταν δική του. Και σε μεγάλο βαθμό μέσω των συναυλιών ήταν που ερχόταν σε επαφή με